Asertywność to umiejętność wyrażania swoich myśli, uczuć i potrzeb w sposób otwarty i szanujący innych. Często mylona z agresją, jest jednak zupełnie innym podejściem, które opiera się na wzajemnym szacunku i równowadze w relacjach interpersonalnych.

Zarówno asertywność, jak i jej brak, mogą mieć głęboki wpływ na nasze życie – zarówno osobiste, jak i zawodowe. Asertywność to nie tylko umiejętność, którą można rozwijać, ale także kluczowy element budowania zdrowych relacji.

Czym jest asertywność?

Asertywność polega na tym, aby wyrażać swoje myśli i uczucia w sposób otwarty, uczciwy i z szacunkiem zarówno dla siebie, jak i dla innych. Osoba asertywna potrafi bronić swoich praw, jednocześnie respektując prawa innych. Jest to umiejętność kluczowa w relacjach, ponieważ pozwala na budowanie zdrowej komunikacji, unikając zarówno agresji, jak i uległości.

Warto zauważyć, że asertywność nie jest cechą wrodzoną. Jest to umiejętność, którą można nabyć i rozwijać. To oznacza, że każdy z nas może stać się bardziej asertywny, jeśli tylko zaczniemy pracować nad swoimi zachowaniami i nawykami.

Brak Asertywności – skutki i przykłady

Osoby nieasertywne często mają trudności z wyrażaniem swoich potrzeb i granic. Często ulegają presji innych, nie potrafią odmówić i czują się wykorzystywane. Brak asertywności może prowadzić do poczucia frustracji, stresu, a w dłuższej perspektywie do problemów zdrowotnych, takich jak depresja czy zaburzenia psychosomatyczne.

Przykładem może być osoba, która w pracy regularnie zgadza się na dodatkowe zadania, mimo że nie ma na nie czasu. Zamiast odmówić, z obawy przed odrzuceniem, bierze na siebie coraz więcej obowiązków, co prowadzi do wypalenia zawodowego.

Asertywność, a agresja

Warto odróżnić asertywność od agresji. Osoba agresywna wyraża swoje potrzeby kosztem innych, nie zważając na ich uczucia i granice. Taki sposób komunikacji może prowadzić do konfliktów, a także do zerwania relacji. Z kolei osoba asertywna potrafi wyrazić swoje potrzeby w sposób, który nie krzywdzi innych.

Przykład agresywnego zachowania: szef, który wymaga od swojego zespołu pracy w nadgodzinach, nie pytając o ich zdanie, ani nie biorąc pod uwagę ich potrzeb. Taka postawa wywołuje negatywne emocje i może prowadzić do rotacji pracowników.

Techniki asertywne

Istnieje wiele technik, które pomagają w rozwijaniu asertywności. Oto kilka z nich:

1. Metoda Zdartej Płyty – jest to technika, w której osoba konsekwentnie powtarza swoje stanowisko, niezależnie od prób manipulacji czy presji. Na przykład, jeśli ktoś prosi nas o przysługę, której nie chcemy wykonać, możemy wielokrotnie powtórzyć nasze „nie”, nie wdając się w długie wyjaśnienia.

2. Samorozwój i Świadomość Swoich Praw – aby być asertywnym, musimy najpierw zrozumieć, że mamy prawo do wyrażania swoich uczuć i potrzeb. Jest to fundament, na którym opiera się asertywność.

3.Negatywna Asercja– jest to technika akceptowania krytyki bez obrony i bez ataku. Pozwala to na unikanie eskalacji konfliktu i pokazuje pewność siebie. Przykład: „Masz rację, mogłem to zrobić lepiej. Postaram się poprawić.”

4. Aktywne Słuchanie – asertywność to nie tylko wyrażanie siebie, ale także umiejętność słuchania innych. Aktywne słuchanie pozwala na lepsze zrozumienie potrzeb drugiej osoby i budowanie głębszych relacji.

Praca z podświadomością i asertywność

W procesie rozwijania asertywności ważną rolę odgrywa nasza podświadomość. To w niej kryją się nasze przekonania, wzorce zachowań i emocje, które wpływają na to, jak reagujemy w różnych sytuacjach. Często osoby nieasertywne noszą w sobie przekonania, że nie zasługują na szacunek, że muszą zawsze zgadzać się z innymi, aby być akceptowanymi.

Praca z podświadomością, np. poprzez afirmacje, medytacje czy terapię, może pomóc w odkryciu tych przekonań i ich przekształceniu. Na przykład afirmacja „Zasługuję na szacunek i mam prawo wyrażać swoje potrzeby” powtarzana regularnie może pomóc w budowaniu pewności siebie i asertywności.

Przykłady z praktyki

1. Maria – zmaganie z brakiem asertywności w związku

Maria przez wiele lat miała problem z wyrażaniem swoich potrzeb w związku. Zawsze starała się zadowolić swojego partnera, unikała konfliktów i zgadzała się na rzeczy, których tak naprawdę nie chciała robić. Doprowadziło to do frustracji i poczucia wykorzystywania. Po rozpoczęciu pracy nad asertywnością i odkrywaniu swoich głęboko zakorzenionych przekonań, Maria nauczyła się, jak mówić „nie” i wyrażać swoje potrzeby. To z kolei wpłynęło pozytywnie na jej relacje z partnerem, który zaczął ją bardziej szanować.

2. Jan – konflikty w pracy z powodu agresywnej komunikacji

Jan często wdawał się w konflikty w pracy, ponieważ miał skłonność do agresywnej komunikacji. Zamiast asertywnie wyrażać swoje zdanie, atakował innych, co prowadziło do napięć. Po uczestnictwie w szkoleniu z asertywności i refleksji nad swoimi wzorcami zachowań, Jan nauczył się, jak wyrażać swoje potrzeby w sposób, który nie krzywdzi innych. Dzięki temu poprawiła się jego współpraca z kolegami z pracy, a on sam czuł się bardziej zadowolony ze swoich relacji.

Wnioski

Asertywność to kluczowa umiejętność, która wpływa na jakość naszych relacji i satysfakcję z życia. Praca nad asertywnością wymaga świadomego podejścia, zrozumienia swoich emocji i przekonań, a także chęci zmiany. Współczesna psychologia oferuje wiele narzędzi, takich jak techniki pracy z podświadomością, które mogą wspierać rozwój asertywności i pomóc w budowaniu zdrowych, pełnych szacunku relacji z innymi.